
กลุ่มน้ำแร่เขาชัยสน ตั้งอยู่หมู่ 3 ต.เขาชัยสน อ.เขาชัยสน จ.พัทลุง ที่มาของการจัดตั้งเป็นกลุ่มน้ำแร่ฯ เกิดขึ้นในปี 2545 ด้วยแนวทางที่ต้องการนำน้ำแร่ที่เกิดขึ้นเองโดยธรรมชาติ ที่เชิงเขาตอนกลางของเขาชัยสนซึ่งมีน้ำไหลออกมาตลอดทั้งปี มาใช้ให้เกิดประโยชน์ และสร้างรายได้ให้ชุมชน จากนั้นจึงมีการทำ "ประชาพิจารณ์" ในกลุ่มแกนนำ 14 หมู่บ้านใน ต.เขาชัยสน ก่อนจะส่งตัวอย่างน้ำแร่ไปพิสูจน์คุณภาพที่ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ จ.ตรัง ผลการตรวจพิสูจน์พบว่าน้ำแร่เขาชัยสนมีคุณสมบัติ 4 ประการ คือ
1.น้ำใสสะอาดบริสุทธิ์ ไม่มีจุลินทรีย์ และเชื้อโรค
2.ไม่มีสารปนเปื้อนจากสารเคมี เพราะน้ำพุมาจากใต้พื้นดิน
3.ไม่มีโลหะหนัก เช่น สารปรอท ตะกั่ว และกลิ่นของกำมะถันที่เป็นอันตรายต่อร่างกาย
4.มีแร่ที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น แคลเซียม แมกนีเซียม โซเดียม
ด้วยคุณภาพของน้ำแร่บริสุทธิ์และมีประโยชน์ต่อร่างกาย จึงมีการรวมกลุ่มสมาชิกและร่วมทุนลงหุ้น จัดตั้งกลุ่มในปีเดียวกัน (2545) มีสมาชิกในขณะนั้น 402 คน และมีเงินลงทุน 1.4 ล้านบาท ที่ได้มาทั้งจากสมาชิก และเงินสนับสนุนจากสำนักงานพัฒนาชุมชนเขาชัยสน และศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยีทางการเกษตรตำบลเขาชัยสน มีการก่อสร้างอาคารผลิตน้ำขนาด 6 คูณ 12 เมตร พร้อมติดตั้งอุปกรณ์ผลิตน้ำแร่ จากนั้นน้ำแร่ธรรมชาติเขาชัยสนเริ่มเป็นที่รู้จักของผู้บริโภคจนเป็นสินค้าขายดี และได้รับคัดสรรเป็นสินค้าโอท็อป 5 ดาว ในปี 2547
แต่การบริหารเริ่มมีปัญหาในช่วงปี 2549-2550 เพราะขาดความรู้ และประสบการณ์ในการบริหารจัดการ จนทำให้ต้องหยุดการผลิตจากหนี้สะสมที่เกิดขึ้นรวม 5 แสนบาท ในปี 2552 สมาชิกในกลุ่มเริ่มหาวิธีการเพื่อไม่ให้ต้นทุนที่ได้ลงทุนไปแล้วกว่า 1.4 ล้านบาท ที่เป็นเงินของสมาชิกจำนวน 402 คน และเงินสนับสนุนจากส่วนอื่นๆ สูญเปล่า
โดยมีการเปลี่ยนแปลงให้ นายสุนีย์ ฤทธิเนียม สมาชิกองค์การบริหารส่วนจังหวัด (ส.อบจ.) เขต อ.เขาชัยสน เข้ามารับตำแหน่งประธานกลุ่มน้ำแร่เขาชัยสน ด้วยความสามารถของประธานกลุ่มคนใหม่ (ในขณะนั้น) ทำให้กลุ่มน้ำแร่เขาชัยสนได้รับการตอบรับทั้งจากผู้ค้าเก่าและใหม่เข้ามาซื้อน้ำแร่มากขึ้น มีการเพิ่มสมาชิกสมทบ นำน้ำแร่ไปจำหน่าย ในหน่วยงานสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และจำหน่ายในงานกิจกรรมต่างๆ ภายในจ.พัทลุง ทำให้ยอดการจำหน่ายน้ำแร่เขาชัยสนเพิ่มขึ้น โดยในปีเดียวกันนั้น (2552) ทางกลุ่มได้ส่งน้ำแร่เขาชัยสนเข้าคัดสรรสินค้าโอท็อปอีกครั้ง แต่ในการคัดสรรครั้งนี้ น้ำแร่เขาชัยสนได้เพียง 4 ดาวเท่านั้น เนื่องจากขาดคุณสมบัติไม่มีการพัฒนาตัวสินค้าใหม่ขึ้นมาในช่วงระยะเวลาที่ผ่านมา
อย่างไรก็ดี คุณภาพของน้ำแร่ยังไม่เปลี่ยนแปลง คือ ยังคงคุณสมบัติครบ 4 ประการเช่นเดิม อีกทั้งยังคงกระบวนการผลิตที่ยังรักษาคุณภาพของน้ำด้วยการสูบน้ำจากแหล่งน้ำแร่เข้าบ่อพักที่มีคลอรีนฆ่าเชื้อโรค สูบน้ำจากถังพักเข้าสู่ตัวกรอง 3 กระบวนการ เพื่อทำการกรอง ปรับสภาพน้ำผ่านเข้าสู่ถังกรองเพื่อกรองฝุ่นละออง ส่งเข้าสู่ถังพักเพื่อรอทำการบรรจุขวด แบบขวดกลมใส ขนาด 600 ซีซี, 950 ซีซี, 1500 ซีซี, แบบเพ็ทเป็นแก้ว และแบบถัง 20 ลิตร ตลาดการจำหน่ายน้ำแร่เริ่มจะเดินได้อีกครั้ง จนสามารถผ่อนหนี้ได้ 1 แสนบาท และเริ่มมีเงินทุนเก็บ วัสดุบรรจุภัณฑ์มาเก็บเพื่อใช้ในการขยายตลาด แต่สิ่งที่เป็นเหมือนมรสุมกระหน่ำเข้ามาคือ ประธานกลุ่มได้เสียชีวิตกะทันหันในปี 2554 ทำให้กลุ่มน้ำแร่เขาชัยสนเริ่มสะดุดอีกครั้งกับการตลาด
"หลังจากเราสูญเสียประธานกลุ่ม ทำให้น้ำแร่เขาชัยสนเริ่มสะดุด ตลาดใหม่ที่วางไว้ไม่ได้สานต่อ แต่ด้วยระบบการจัดการที่เป็นระบบบ้างแล้ว ทำให้กลุ่มยังพอเดินได้ไม่ต้องหยุดการผลิต เพียงแต่จะลดการผลิตลง รอจนกว่ามีการสั่งซื้อเข้ามาถึงมีการผลิต และผลิตให้ตามที่มีลูกค้าสั่งซื้อเข้ามา จะเห็นว่าหลายหน่วยงานยกเลิกการสั่งซื้อน้ำแร่จากกลุ่ม อาทิ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต่างๆ ภายในจังหวัด ทำให้ยังคงเหลือกลุ่มลูกค้าเดิมที่เป็นร้านค้าในชุมชน และวางขายยังที่ทำการกลุ่มเท่านั้น" นิภาวรรณ หวานแสน สมาชิกกลุ่มน้ำแร่เขาชัยสน กล่าว
นิภาวรรณ กล่าวต่อว่า แม้ในระยะแรกจะประสบปัญหาอยู่บ้าง แต่รากฐานที่วางเอาไว้ โดยเฉพาะการประชาสัมพันธ์สินค้าของกลุ่มและด้วยคุณภาพ ประกอบกับพัทลุงมีแหล่งแผลิตเพียงแห่งเดียวคือกลุ่มน้ำแร่เขาชัยสน ทำให้ในแต่ละเดือนมียอดจำหน่ายที่ 1 แสนบาท และขณะนี้กลุ่มมีเงินเก็บเพียงพอที่จะนำไปใช้หนี้ที่ยังติดค้างกับสถาบันการเงินได้แล้ว ประกอบกับทางกลุ่มได้คัดเลือกประธานคนใหม่แล้ว คือนายนิพัน เมืองสง ทำให้มีความหวังที่จะจ่ายหนี้ที่ติดค้างให้หมดไป
นิพัน เมืองสง ประธานกลุ่มน้ำแร่เขาชัยสน กล่าวต่อว่า หลังจากเข้ามารับตำแหน่งสิ่งที่ให้ความสำคัญคือ ความโปร่งใส ความเข้มแข็ง ความเข้าใจในการทำงานของสมาชิก ทั้งคณะกรรมการ และสมาชิก เพื่อให้กลุ่มสามารถเดินต่อได้อย่างมั่นคงต่อไป ซึ่งจากประชุมคณะกรรมการทราบว่าตลาดเริ่มมั่นคง มีลูกค้าที่มีกำลังซื้อและรับซื้อน้ำแร่เข้ามาอย่างโรงพยาบาลพัทลุง ซึ่งนับเป็นทิศทางที่ดี เพราะโรงพยาบาลพัทลุงในแต่ละวันจะมีประชาชนเข้าใช้บริการมาก ยอดจำหน่ายน้ำแร่ก็เพิ่มขึ้นด้วย
กรณีน้ำแร่เขาชัยสนจึงเป็นการเรียนรู้ความผิดพลาดในอดีต นำประสบการณ์ที่ได้มาปรับใช้เพื่อให้ผู้ผลิตท้องถิ่นเดินต่อไปได้
ที่มา : komchadluek.net